شناسایی صورت بندی گفتمانی واقعۀ «انقلاب فرهنگی در دانشگاه ها» (۱۳۵۹-۱۳۶۳)

نویسندگان

قاسم زائری

استادیار گروه جامعه شناسی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران ابوالفضل ذوالفقاری

عضو هیئت علمی دانشگاه شاهد حاجیه محمدعلی زاده

کارشناسی ارشد جامعه شناسی-دانشگاه شاهد

چکیده

واقعه «انقلاب فرهنگی در دانشگاه­ها» (1359)، به­عنوان پیامد ضروری و گریزناپذیر انقلاب اسلامی، به مباحثات گسترده و اتخاذ سیاست­گذاری­های متنوعی در حیطه های آموزشی، مدیریتی و فرهنگی نظام آموزش عالی دامن زد. مقاله حاضر با شناسایی صورت بندی گفتمانی حاکم بر این واقعه، نشان می­دهد که در آستانه انقلاب اسلامی، خواست همه­گیری در بین طیف­های مختلف نخبگان سیاسی و فرهنگی برای تحول در ساختار علمی و نظام آموزشی کشور وجود داشت و نیروی برآمده از وقوع انقلاب اسلامی، این خواست را به فعلیت رساند و همچنین، به دلیل غلبه نیروهای مسلمان در این زمان، ناگزیر به این واقعه سمت­وسوی «اسلامی» داد. مقاله نشان می د­هد که بافت گفتمانی واقعه «انقلاب فرهنگی در دانشگاه­ها» یکدست نیست و دست­کم چهار گفتمان اصلی در شکل گیری این واقعه دخیل بوده­اند: «گفتمان تحول در نهاد علم»، «گفتمان تحول در روابط علم»، «گفتمان تحول در عالِم»، و «گفتمان تحول در علم». در واقع، تنوع سیاست گذاری­های در این مقطع، ناشی از مدخلیت گفتمان­های مختلف و شیوه­های متفاوت معناداری هر یک است، ضمن اینکه رابطه بین گفتمان­ها نیز مرتبه­بندی ­شده است. در این مقاله از شیوه کار فوکو در شناسایی گفتمان­ها بهره برده می شود.

منابع مشابه

شناسایی صورت‌بندی گفتمانی واقعۀ «انقلاب فرهنگی در دانشگاه‌ها» (1359-1363)

واقعه «انقلاب فرهنگی در دانشگاه­ها» (1359)، به­عنوان پیامد ضروری و گریزناپذیر انقلاب اسلامی، به مباحثات گسترده و اتخاذ سیاست­گذاری­های متنوعی در حیطه‌های آموزشی، مدیریتی و فرهنگی نظام آموزش عالی دامن زد. مقاله حاضر با شناسایی صورت‌بندی گفتمانی حاکم بر این واقعه، نشان می­دهد که در آستانة انقلاب اسلامی، خواست همه­گیری در بین طیف­های مختلف نخبگان سیاسی و فرهنگی برای تحول در ساختار علمی و نظام آموز...

متن کامل

صورت بندی گفتمانی علمای شیعه در انقلاب مشروطه(نگاهی تحلیلی-گفتمانی به جبهه‌بندی گفتمانی علمای شیعه در انقلاب مشروطه)

هدف: هدف پژوهش حاضر،  بررسی نحوة صورت­بندی گفتمانیِ خرده­گفتمان­های موجود در گفتمان علمای شیعه و واکاوی چگونگی ظهور این خرده­گفتمان­ها و مداقة تاریخی- گفتمانی در اندیشه­ورزی این خرده­گفتمان­ها در باب مشروطیت است. روش/رویکرد پژوهش: این مقاله،  بااستفاده از روش گفتمانی «تضادمحور» میشل­پشو و اتخاذ رویکردی تاریخی– تحلیلی به بررسی صورت­بندی گفتمانی علمای شیعه در انقلاب مشروطه پرداخته است. یافته­ها و ...

متن کامل

صورت بندی گفتمانی علمای شیعه در انقلاب مشروطه(نگاهی تحلیلی-گفتمانی به جبهه بندی گفتمانی علمای شیعه در انقلاب مشروطه)

هدف: هدف پژوهش حاضر،  بررسی نحوة صورت­بندی گفتمانیِ خرده­گفتمان­های موجود در گفتمان علمای شیعه و واکاوی چگونگی ظهور این خرده­گفتمان­ها و مداقة تاریخی- گفتمانی در اندیشه­ورزی این خرده­گفتمان­ها در باب مشروطیت است. روش/رویکرد پژوهش: این مقاله،  بااستفاده از روش گفتمانی «تضادمحور» میشل­پشو و اتخاذ رویکردی تاریخی– تحلیلی به بررسی صورت­بندی گفتمانی علمای شیعه در انقلاب مشروطه پرداخته است. یافته­ها و ...

متن کامل

نقد کتاب تحول گفتمانی در گزارش واقعۀ کربلا با رویکرد گفتمانی لاکلائو و موفه

تحقیق پیش‌رو با رویه‌‌ای انتقادی و مبتنی‌بر رویکرد گفتمانی لاکلائو و موفه به نقد و بررسی کتاب تحول گفتمانی در گزارش واقعۀ کربلا پرداخته است و سؤال اصلی پژوهش این است که گفتمان‌‌های (عاطفی، ماورایی، و تاریخی) مطرح‌شده در کتاب مذکور بر چه پایه‌‌ای سنخ‌بندی شده‌اند. یافته‌‌های پژوهش حاکی از این است ‌که واقعۀ کربلا هم‌چون رخدادی تاریخی و عینی بررسی نشده است، به‌طوری‌که به امر واقع‌های تاری...

متن کامل

ارزیابی میزان انطباق وضعیت اجتماعی اساتید زن در دانشگاه ها با مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی

مطالعه و ارزیابی وضعیت اجتماعی اساتید زن از کارآمدترین شیوه های شناخت مسائل ساختاری و کارکردی زنان دانشگاهی برای ایجاد زمینه های رشد و تعالی این گروه نخبه و کارآمد جامعه بوده و راهکارهای مناسب برای رفع مشکلات و مسائل اجتماعی و فرهنگی آنها را فراهم می آورد. این پژوهش با روش فراتحلیلی و مدل ارزیابی راهبردگرا، ضمن مطالعهی نتایج مطالعات داخلی درباره ی وضعیت اجتماعی زنان دانشگاهی، میزان انطباق آن با...

متن کامل

صورت بندی گفتمانی خطبه216 نهج البلاغه (بازتولید نظریه بقا و زوال حاکمیت از منظر علی(ع))

خطبه 216 نهج­البلاغه سهم قابل توجهی در تبیین رابطه حکومت و مردم در اندیشه­­ی ­سیاسی علی(ع) دارد. این پژوهش با رویکرد توصیفی و بهره­گیری از روش تحلیل گفتمان،...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید


عنوان ژورنال:
روش‏ شناسی علوم انسانی

جلد ۲۲، شماره ۸۶، صفحات ۷-۳۷

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023